Stadsstudie Jena over de aantrekkelijkheid van het stadscentrum

Retail, toegankelijkheid en de inrichting van het stadscentrum staan centraal in een aantrekkelijk stadscentrum voor zowel burgers als bezoekers van de stad Jena. Dit zijn de resultaten van de stadsstudie die het departement Economische Geografie van de Friedrich Schiller Universiteit van Jena in samenwerking met het departement Stadsontwikkeling en Milieu heeft uitgevoerd. Ze zijn gebaseerd op een enquête onder 1.342 mensen in het stadsgebied van Jena.

De langetermijnstudie, die sinds 1991 en voor het laatst in 2016 werd uitgevoerd door professor Günter Meyer van de afdeling Geografie van de Universiteit van Mainz, werd in 2019 voor het eerst begeleid door de leerstoel Economische Geografie van de Friedrich Schiller Universiteit van Jena. De opzet en de inhoud van de studie zijn grotendeels ongewijzigd gebleven om de vergelijkbaarheid van de resultaten te waarborgen. Interessant voor de onderzoekers waren onder andere de vragen hoe bezoekers de binnenstad van Jena ervaren, hoe de detailhandel wordt beoordeeld en hoe vaak de geïnterviewden de omliggende steden bezoeken om te winkelen.

Uit de resultaten bleek dat de binnenstad van Jena door de ondervraagden als aantrekkelijk tot zeer aantrekkelijk wordt beoordeeld - ten minste ongeveer driekwart van de voorbijgangers was het met deze stelling eens. Prof. Dr. Sebastian Henn, projectleider van de stadsstudie en houder van de leerstoel voor economische geografie aan de Friedrich Schiller Universiteit van Jena, volgt ook deze in principe positieve beoordeling: "De resultaten van de enquête laten zien dat de binnenstad ondanks een licht negatieve trend sinds 2008 nog steeds overwegend positief wordt ervaren. 76 procent van de deelnemers aan het onderzoek is hier zeker een zeer goede waarde". Tegelijkertijd noemen de auteurs van de studie ook 15 aanbevelingen voor actie om tegemoet te komen aan de behoeften van de bevolking en de gasten in de toekomst. Bijzondere aandacht wordt besteed aan de gebieden van de detailhandel en het vervoer, alsmede aan de ontwerpaspecten.

Aanbeveling voor de detailhandel

Een centrale aanbeveling is om de stationaire detailhandel in Jena's stadscentrum te versterken door gebruik te maken van multi- en cross-channeling - d.w.z. distributie via verschillende verkoopkanalen, die idealiter met elkaar verbonden zijn, en door het netwerken van analoge en digitale diensten. "De lange tijdreeks stelt ons in staat om vast te stellen dat de doelgroep van mensen boven de 65 jaar, die vaak ook als een analoge leeftijdsgroep wordt gezien, steeds vaker online winkelt. De detailhandel moet zich nog meer dan voorheen aan dit feit aanpassen", zegt Anika Zorn, medewerker van de leerstoel Economische Geografie, die samen met haar collega's Björn Braunschweig en Matthias Hannemann verantwoordelijk was voor de studie.

Het verder bevorderen van de ontwikkeling van alternatieven voor gemotoriseerd privévervoer en het verder bevorderen van de zogenaamde multimodaliteit in het binnenstedelijk gebied komt ook overeen met de centrale duurzaamheidsvraagstukken van de stad Jena. Het gaat onder meer om het reeds geïmplementeerde intelligente parkeergeleidingssysteem, oplossingen voor een regionaal gecoördineerde P+R-strategie en een verbetering van de bereikbaarheid van de binnenstad vanuit de regio. In de meer dan 2.000 verbeteringsvoorstellen die de geïnterviewde personen noemen, is een groot deel van hen gericht op het gebied van "design". De meest gevraagde actiegebieden zijn hier met name het verhogen van de verblijfskwaliteit in de binnenstad, het uitbreiden van de recreatiemogelijkheden, groenvoorziening, gastronomie en het creëren van ontmoetingsplaatsen of het vergroten van het cultuuraanbod.

Christian Gerlitz, burgemeester en hoofd van de afdeling Stadsontwikkeling en Milieu, ziet de resultaten van het stadsonderzoek als een bevestiging en stimulans om de reeds begonnen activiteiten en ontwikkelingen in het binnenstedelijk gebied voort te zetten. "De ingebruikname van het parkeergeleidingssysteem heeft het al mogelijk gemaakt een belangrijk onderdeel te implementeren om het binnenstedelijk verkeer te ontlasten en de eerste aanbevelingen van de studie zijn opgevolgd. De ontwikkeling van de Eichplatz met de Nieuwe Stadstuin komt ook tegemoet aan de wens van de burgers naar meer recreatiemogelijkheden, groenvoorzieningen en ontmoetingsplaatsen in het centrum van de stad.

Betekenis voor toekomstige planningsbeslissingen

Christian Gerlitz ziet het echter niet als een nadeel dat de onderzoeken ruim voor de ontwikkelingen in de nasleep van de Corona-pandemie werden uitgevoerd, die vooral voor de detailhandel en de horeca bijzonder ingrijpend waren. "Juist het langetermijnkarakter van de stadsstudie stelt ons in staat om tijdens het bezoek aan de binnenstad van Jena uitspraken te doen over trends in het gedrag en de beleving van voorbijgangers en daarop te reageren. De corona-pandemie zal grote uitdagingen vormen voor de toekomstige ontwikkeling van het stadscentrum, dus de uitspraken zijn van groot belang voor toekomstige planningsbeslissingen - om ervoor te zorgen dat Jena aantrekkelijk blijft".

De resultaten van de Jena City Study zullen worden verwerkt in de actualisering van het detailhandelsconcept van de stad Jena. Het momenteel geldende detailhandelsconcept dateert van 2015 en de update wordt volgend jaar gestart.