10 dni - 10 krajów. Etap 6: Czerniowce

Podróż przez Europę Wschodnią na szlaku jedności i przemiany z Christianem Faludi i Tobiasem Schwessingerem

Dotarliśmy do Czerniowiec - bezpiecznej przystani na Ukrainie, gdzie prawdopodobnie przebywa około 100 tysięcy wewnętrznych przesiedleńców. Nikt nie zna dokładnej liczby. Tutaj spotykamy Oxanę Matiychuk na uniwersytecie.

Oxana jest dyrektorem Ukraińsko-Niemieckiego Towarzystwa Kulturalnego w Czerniowcach, które jest częścią Centrum Gedankendach na Uniwersytecie Jurija Fedkowycza. Jako pracownik Biura Międzynarodowego jest odpowiedzialna za wymianę z uczelniami niemieckojęzycznymi. Jest bardzo blisko związana z Jeną, ostatnio poprzez wspólny europejski projekt teatralny, w który zaangażowana była również Freie Bühne Jena. Później opowiada, że pracowali razem w Czernowitz nad sztuką o I wojnie światowej, która była też wystawiana na Friedensbergu w Jenie. Wiele osób z Niemiec i całej Europy odwiedzało ją w Czernowitz i pracowało z nią. Od czasu inwazji Rosji na Ukrainę prawie nikt już nie przychodzi.

Czekamy na Oxanę przed bramą uczelni, gdzie widnieje duży transparent. Kiedy pytamy ją, co to znaczy, odpowiada: "bunkry". Uniwersytet posiada dwa duże schrony przeciwlotnicze, w których ludzie mogą szukać schronienia w razie alarmu. Zanim wejdziemy do jej gabinetu, prowadzi nas przez pomieszczenia piwniczne. Śmiejąc się, wskazuje na dużą roślinę domową i kilka dywanów. Opiekun stara się, aby bunkry były nieco bardziej domowe. Oxana wyjaśnia, że jeśli podczas naszej rozmowy włączy się alarm, powinniśmy zejść prosto na dół. Następnie podążała, ale najpierw musiała się upewnić, że wszyscy inni również znaleźli się w schronie. W tej chwili na uczelni jest bardzo dużo absolwentów, którzy rejestrują się na kolejny semestr.

Wracając do jej biura, krótko opowiadamy jej o naszej podróży, a następnie wypytujemy Oxanę i Olega, jednego z jej współpracowników - studiował w Weimarze i dobrze zna Jenę - o jej obecną sytuację. Jak wygląda życie na uczelni i ich codzienność w obliczu wojny. Podczas gdy ich słuchamy, dzieje się to: w środku zdania rozlega się alarm. Oxana natychmiast odbiera telefon i powiadamia wszystkich na uczelni. Wchodzimy do bunkra.

Po kilku minutach zjawia się również Oxana i kontynuujemy rozmowę. Między nami znajduje się roślina domowa, którą postawił opiekun. W sali obok studenci mijają czas grając w tenisa stołowego. Oxana opowiada o solidarności ludzi na Ukrainie, którzy wspierają się nawzajem, a zwłaszcza żołnierzy na froncie - który tutaj zwykle nazywa się "na zero" - wszystkim, co w ich mocy. Później pokazuje nam paczki z "kompresami awaryjnymi" i filtrami do wody w biurze swojego kolegi. "Pożegnalne prezenty" dla kolegów i przyjaciół, którzy zostali powołani do życia.

O Ośrodku Przyszłości rozmawiamy tylko mimochodem. Mimo to Oxana podkreśla, jak ważna jest wzajemna wymiana, zwłaszcza teraz. Zgadzamy się na zacieśnienie więzów dla bliższej współpracy między instytucjami w Czernowitz i Jenie. Chciałaby mieć możliwość uczestniczenia w projektowaniu przyszłego ośrodka. Aby zbliżyć ludzi do siebie - mówi. Rozmowa ze sobą, słuchanie siebie nawzajem, byłyby dziś ważniejsze niż kiedykolwiek. Na przyszłość życzy sobie, aby Ukraina została uwolniona od rosyjskich najeźdźców w jej dawnych granicach i aby mogła znów żyć w swojej ojczyźnie bez obawy o życie bliskich jej osób - i swoje własne.

Szczegółowy wywiad z Oxaną Matiychuk będzie częścią naszego dokumentu podróżniczego w późniejszym czasie.

Zdjęcia: Christian Faludi