Dummy link to fix Firefox-Bug: First child with tabindex is ignored

Jena upamiętnia pogromy z listopada 1938 r.

09.11.2025

Przemówienie burmistrza upamiętniające pogromy z listopada 1938 r:

"Drodzy współobywatele,

Panie i Panowie,

Witam na dzisiejszej uroczystości upamiętniającej ofiary pogromów listopadowych z 1938 roku, które miały miejsce 87 lat temu. Cieszę się, że tak wiele osób zebrało się tu dziś ponownie, aby wysłać sygnał przeciwko antysemityzmowi wtedy i teraz.

Chciałbym szczególnie powitać pana Milana Andicsa, kantora gminy żydowskiej w Turyngii, na naszych dzisiejszych obchodach. Zaśpiewa pan "El Male Rachamim" ku pamięci zabitych Żydów. Dziękuję bardzo za dzisiejszą obecność. Po raz kolejny jest to dla nas szczególny zaszczyt!

Chciałbym również serdecznie powitać członków społeczności żydowskiej Jeny, którzy są dziś z nami. Jesteście szczególnie mile widziani! (nie wiadomo, czy ktokolwiek lub ile osób jest tutaj)

Serdecznie witam członków Grupy Roboczej Jena ds. Judaizmu i ich rzecznika, pana Sebastiana Neußa. Dziękuję bardzo za zorganizowanie dzisiejszego wydarzenia wspólnie z miastem.

Dzisiejsze przemówienie okolicznościowe wygłosi pastor Julia Brabant z Erfurtu. Bardzo się z tego cieszę, serdecznie zapraszam!

Naszemu wydarzeniu po raz kolejny towarzyszyć będzie muzyka fletowa pod batutą Ilgi Herzog. Podobnie jak w poprzednich latach, nasze upamiętnienie będzie oprawione wspólnym muzykowaniem i śpiewaniem przez kampanię "Klang der Stolpersteine" ("Dźwięk potykających się kamieni") pod kierownictwem Klausa Wegenera.

Podobnie jak w poprzednich latach, "Sound of the Stumbling Stones" zorganizował szereg małych koncertów, tym razem w 68 lokalizacjach, aby upamiętnić ofiary narodowego socjalizmu w Jenie w całym mieście! Przy dźwiękach muzyki i w blasku świec upamiętnienie to rozbrzmiewa w całym mieście, w dzielnicach, w których żyli żydowscy współobywatele do czasu ich wypędzenia, a wielu z nich zostało nawet zabitych.

Drodzy muzycy, ta forma upamiętnienia jest zawsze bardzo wzruszająca. Dziękujemy za Wasze zaangażowanie!

Panie i panowie,

Witam wszystkich bardzo serdecznie!

Listopadowe pogromy symbolizują początek fizycznej, systematycznie planowanej eksterminacji narodu żydowskiego w czasach narodowego socjalizmu.

To, co się wtedy wydarzyło, nie powinno i nie może zostać zapomniane; nikt nie powinien tego trywializować ani nawet temu zaprzeczać. Pod żadnym pozorem nic takiego nie powinno się powtórzyć, ani tutaj, ani nigdzie indziej.

Ale bądźmy szczerzy: antysemityzm nie przestał istnieć po zbrodniach narodowych socjalistów. A po ataku terrorystycznym przeprowadzonym przez Hamas 7 października dwa lata temu i późniejszej wojnie w Strefie Gazy, fala antysemityzmu przetacza się przez Niemcy w sposób, którego większość z nas nie mogła sobie wcześniej wyobrazić.

W raporcie Centrum Badań i Informacji na temat Antysemityzmu w Turyngii udokumentowano wzrost liczby antysemickich incydentów w Turyngii o około 33 procent w 2024 r., z 297 do 392 zgłoszonych incydentów.

Wzrost ten jest szczególnie silny w środowiskach lewicowych i akademickich, zwłaszcza w Jenie. Jeśli mówimy, że niesprawiedliwości popełnione wobec Żydów 87 lat temu nie mogą się powtórzyć, to musimy działać teraz. Antysemityzm zaczyna się na długo przed fizycznymi atakami na osoby wyznania mojżeszowego. Antysemityzm zaczyna się werbalnie lub potajemnie. Wszyscy musimy być czujni, wykazać się odwagą cywilną i interweniować.

Żydzi po raz kolejny są celem ataków i stają w obliczu ataków na ich godność. My, którzy tu dziś jesteśmy, pokazujemy, że jest nas wielu i że stajemy w obronie naszych współwyznawców.

Dziękujemy za obecność. Jeszcze raz serdecznie zapraszam! Gabi Rönnefarth z Jena Working Group on Judaism przeczyta nam teraz wiersz.

Ważne jest, abyśmy prowadzili dialog z Żydami i słuchali ich. Ponieważ z daleka mało kto z nas może naprawdę zrozumieć, co to znaczy być ocalałym z Holokaustu lub potomkiem ocalałych z Holokaustu, co to znaczy stracić członków rodziny w komorach gazowych, jak to jest bać się pokazać publicznie, w autobusie, w sali wykładowej lub na ulicy, że jest się Żydem lub czytać hebrajską gazetę codzienną.

Prof. Reinhard Schramm, przewodniczący gminy żydowskiej, napisał do mnie trzy lub cztery tygodnie temu, że dla wielu Żydów Stolpersteine są często jedynym miejscem pamięci o ich zmarłych. To właśnie czyni to dzieło sztuki pamięci w Niemczech tak wyjątkowym. Zazwyczaj nie ma tam grobów. Flaga Izraela oznacza przetrwanie narodu żydowskiego po listopadowych pogromach w 1938 r. i po Holokauście. Oznacza również przetrwanie narodu żydowskiego po 7 października 2023 roku.

Flaga oznacza nowy początek wraz z powstaniem państwa Izrael, które ma być bezpiecznym domem dla Żydów. Nie jest to usprawiedliwienie dla obecnej polityki Izraela i nie jest to stanowisko w sprawie zachowania armii izraelskiej w Strefie Gazy i na Zachodnim Brzegu. Nie jest to trywializacja cierpienia, jakiego doświadcza obecnie ludność palestyńska.

Tak odczytuję izraelskie flagi, które można tu dziś zobaczyć.

Zdaję sobie sprawę z irytacji, jaką flagi te wywołują u niektórych osób. Uważam jednak, że musimy to znieść w duchu narodu żydowskiego, który wspomina swoich bliskich. Krytyka polityki Izraela nie może odwracać uwagi od morderstw milionów Żydów ani ich relatywizować

Jak zauważył prof. Schramm, Żydów jest wśród nas niewielu. To, że jest ich tak niewielu, nie jest ich winą. Dlatego niemieckie społeczeństwo nie może porzucić Żydów, a my nie możemy ponownie porzucić naszych żydowskich sąsiadów.

Dźwięk Stolpersteine wniósł pamięć o zamordowanych i wypędzonych Żydach w Jenie do świadomości miasta bardziej niż wiele innych kampanii. Ponieważ Sound of the Stumbling Stones istnieje obecnie w 68 lokalizacjach, a setki ludzi tworzą tam muzykę ku pamięci żydowskich ofiar, jest nas tu dziś tak wielu. Musimy być tak liczni i liczniejsi, jeśli chcemy skutecznie przeciwdziałać rosnącemu antysemityzmowi w naszym społeczeństwie.

Dziękuję za obecność. Jeszcze raz serdecznie zapraszam!"

Oberbürgermeister Dr. Thomas Nitzsche steht auf einer Bühne und hält eine Rede zum Gedenken an die Novemberpogrome 1938
Gedenken an die Novemberpogrome 1938 - Die Rede des Oberbürgermeisters
Verlegte Stolpersteine mit abgelegten Kerzen, Blumen und Erklärtexten
An 68 Orten Jenas erinnern Stolpersteine an die ermordeten Jüdinnen und Juden.